Analyse linguistique de quelques journaux et émissions télévisés en kabyle de la chaine BRTV
dc.contributor.author | KLALECHE Houria | |
dc.date.accessioned | 2024-02-12T12:30:06Z | |
dc.date.available | 2024-02-12T12:30:06Z | |
dc.date.issued | 2021 | |
dc.description | 90 p. ; 30 cm. (+ CD-Rom) | |
dc.description.abstract | Ilmend n uheyyi i ‘’le Master’’ di tutlayt d yidles n tmaziɣt ayen yeɛnan taywalt, nefren asentel : « Tasleḍt taywalant n kra n yeɣmisen d tedwilin n tilizri BRTV ». Ilmend n unadi igerrzen nhegga aɣawas ara aɣen-iɛawnen. Sakin newwi-d iɣmisen d tedwilin ara niḥwij deg tesleḍt-nneɣ s ttawil n’’Youtube’’. Taywalt tesɛa azal meqqren di tmetti ladɣa di tutlayt am wakken i nwala aṭas n yinadiyen i yettwaxedmen ɣef uḥric-agi labeɛda ayen yeɛnan taywalt s Rradyu : ufan-d d akken ineɣmasen n Rradyu xeddmen aṭas n tucḍiwin deg wayen yerzan ɣer tutlayt. ɣef waya-agi neɛreḍ ad nexdem anadi ɣef uḥric-agi, acu ɣef wayen yeɛnan ‘’BR TV’’, neɛreḍ ad d-naf ma yella llan taṭas n tucḍiwin sɣur ineɣmasen ixeddmen deg uḥric-agi n tilizri ? Di tazwara n unadi-nneɣ nefka-d snat n turdiwin : -Ineɣmasen n’’BR TV’’ ttqadaren ilugan n tutlayt taqbaylit. -Ineɣmasen n’’ BR TV’’ urttqadaren ara ilugan n tutlayt taqbaylit. Nebḍaaxeddim-nneɣɣef sin n yiḥricen : Aḥric amenzu, nefka-d deg-s tabadut n kra n wawalen igejdanen , daɣen newwi-d awal ɣef umezruy n Rradyu n teqbaylit, nefka-d tabadut n uṛeṭal, tabadut n wawalen imaynuten d wayen yeɛnan arwas. Deg uḥric wis sin, nexdem taṣleḍṭ tasnilsit i yeḍrisen n tɣamsa i d-newwi si ‘’BR TV’’ ama si tama n tsuddas, amawal,tasnalɣit d tnamekt. Nebda s teṣleḍṭ n umawal, newwi-d ɣef ireṭṭalen d wawalen imaynuten. Ireṭṭalen-agi ttilin-d sitaɛrabt neɣ si tefransist, ɣas akken nesɛa awalen-agi di tmaziɣt maca ur tensexdamen ara. -Awalen iṛeṭalen si tutlayt tafransist : Ineɣmasen n tilizrin’’BR TV’ sxedmen kra n wawalen i d-yekkan seg tutlayt tafransist ad d-nebder kra n yimedyaten : -Lbut -Abuxsur -Abirus -Amikru. Akken daɣen sxedmen awalen iṛeṭalen i d-yekkan si tutlayt taɛrabt ad d-nefkkra n yimedyaten : -Ddewla -Leɣwabi -Lqanun. Deg yixef-agi, daɣen newwi-d awal ɣef wawalen imaynuten i sxedmen ineɣmasen n tilizrin’’BRTV’’ ,akken ad d-rnun awalen i ixuṣṣen di tutlayt-nsen neɣ ur ten-ssinen ara mliḥ. Ad d-nafkra n wawalen id ksen s usudem deg imedyaten-agi : -‘’Tifranin’’segumyag‘’fren’’ -‘’Tidukla’’segumyag ‘’ddukel’’ Akken llan daɣen wawalen id ksen s tsudest, ad d-naf : -Aneɣlaf n tdawsa. -Aselway n tmurt n fransa. -Aḥric n teɣdemt. Tasleḍṭ tis snat, nebder-d ayen yaɛnan tajarumt, nkes-d tucḍiwin n tjarumt i sxedmen di tutlayt taqbaylit. Ineɣmasen xedmen tucḍiwin n tjarumt, yal aneɣmas i sxedem di tmeslayt-is tutlayt n taɛrabt d tutlayt tafrensist, ɣef waya ma hedren s teqbaylit sufuɣen-d tifyar ur sɛnit ara lmeɛna. Ad d-nefkkra n yimedyaten : -« Tamaziɣt ass-agideguɣarbezamek i tellatmaziɣtliḥala-is? » -« Ḥakim Ben Abidiiḍelli d yiwenumeslay i d-yefka di temdint n lzayertamenaɣt… ».Ineɣmasen daɣen ur sxedmen ara « imaqqanen » akken i wata, arenu ɣer waya-agi snulfan-d kra n imaqqanen ulac-iten di tutlayt n tmaziɣt, seg-sen « U » akkud « WA » : Nufaten-id deg waṭas n yimedyaten ger-asen : -« Ad ken-jeɣ ad walimwa ad d-slem » Ma dayen yeɛnan imaqqanen ur nelli ara di tmaziɣt nufaten-id di kra n tefyar Amedya : -« Lqanun n laɛnaya yeqqar-d d akken ma yella taddart.. » . -« Llan wid i yesuturen laɛnaya ar iṛumyen ». Di tesleḍṭ tasnalɣit nexdem ɣef yisem (tawsit, amḍan, addadilleli, addadamaruz) d umyag. Nufa-d ineɣmasen n tilizrin’’BRTV’’ ur ttqadaren ara ayen yeɛnan tawsit deg usexdem n yisemawen :unti d umalay. Amedya : -« Aserti »deg umkan n wawal « tasertit ». Ma dayen yeɛnan amḍan ineɣmasen ttqadaren ilugan-is,ama deg wasuf neɣ deg usget. Kra n yimedyaten : -Ddwa Ddwawi -Lɣaba Leɣwabi Si tama nniḍen ineɣmasen ttqadaren ilugan n waddad, ama d addad amaruz neɣ addad illeli. Kra n yimedyaten : -Azal Wazal -Adrum Udrum -Ahil Wahil Di tesleḍṭ n tnamektnufa-d ineɣmasen-agi ɣas akken sxedmen awalen n teqbaylit, maɛna ttbedilen-asen anamek. Amedya ɣef waya-agi : -« Awal‘’aḥric’’ di tutlayt taqbaylit lmeɛna-is ‘’amur’’lameɛna i neɣmasen fkan-as lmeɛna nniḍen. Di taggara ad d-nini ineɣmasen n tilizrin ’’BRTV’’ ur ttqadaren ara ilugan n tutlayt tamaziɣt, ur sxedmen ara ilugan-is akken i wata, ama deg wayen yaɛnan amawal, tsuddas, tanamekt tasnalɣit, ilaq ɣef ineɣmasen ad ɛerḍen ad seɣtin tucḍiwin-agi ixedmen ay-agi ur d-yettas ara kan akka, ilaq ad nadin ad issinen ilugan n tutlayt tamaziɣt. | |
dc.identifier.citation | Linguistique et didactique | |
dc.identifier.uri | https://dspace.ummto.dz/handle/ummto/22916 | |
dc.language.iso | other | |
dc.publisher | Université Mouloud Mammeri | |
dc.subject | Analyse linguistique | |
dc.subject | Les journaux | |
dc.subject | Les émissions télévisés | |
dc.subject | La chaine BRTV | |
dc.subject | La néologie | |
dc.title | Analyse linguistique de quelques journaux et émissions télévisés en kabyle de la chaine BRTV | |
dc.type | Thesis |