Analyse lexical et statistique du vocabulaire dans quelques émissions radiophonique (Radio Tizi Ouzou) Suivi d’une proposition d’un vocabulaire de spécialité

Loading...
Thumbnail Image

Date

2023-10

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Université Mouloud Mammeri

Abstract

Tutlayt n tamaziɣt d yiwet ger drus n tutlayin tiqburin i d-yeqqimen arr ass-a, tella seg zman aqdim, maca tesɛa lexsas ; ayagi yeooa-tt ad rḍel awalen seg tutlayin nniḍen ayen iwumi neqqar awalen ireṭṭalen. Daɣen ad snulfu awalen imaynuten ayen iwumi neqqar « tasnulfawalt » iwakken ad ban ger tiyeḍ. Deg uxeddim nnaɣ newwi-d sa (7) n tedwilin s taqbaylit seg radyu n tizi Wezzu nura-ten-t iwakken aten-t-nesleḍ, naxdem tasleḍt i wayen yellan di tedwilin. Sa (7) aki n tedwilin, isental-nsen-t ɣef: Timsal n lqanun Leqraya ass-a Agni n medden -Syin akin nebḍa anadi nnaɣ ɣef kraḍ (3) yeḥricen : Aḥric amenzu, d ayen yerzan tarrayt n unadi. Yewwi-d ɣef tbadutin n wawalen igejdanen i nsemres yakan. Sakin naxdem asenked ɣef radyu n Tizi Wezzu, syin akin nehder-d ciṭ ɣef umezruy n radyu. Arr taggara nefka-d taferkit tatwilit n radyu n Tizi Wezzu, nebder-d kra n leqdic i yettwaxedmen yakan, sɛan assaɣ akked usentel n ukayad nnaɣ. Deg aḥric wis sin, nebbid awal ɣef tesnulfawalt, awalen ireṭṭalen d urwas asnilay Tasnulfawalt : yekka-d seg wawal snulfu, asnulfu n wawalen neɣ awalen imaynuten id yernan ɣer tutlayt, neɣ d awal yellan yakan deg tutlayt ad as-nefk anamek nniḍen amaynut. Tasnulfawalt s talɣa: tettaleɣ s usuddem d usuddes Asuddem : d tamerna n iwṣilen ama deg tazwara ama deg taggara. Asuddes : d asdukel n sin wawalen. Deg-s sin leṣnaf: Assudes s usenṭeḍ: yettili-d mebla tanzeɣt “n”: md: Ger + aɣlan = Ageraɣlan Asuddes n usdukkel: yettili-d s usdukkel n wawalen s tenzaɣt “n”:md: Inemhalen n uɣerbaz Tasnulfawalt s unamek : d awal yellan yakan deg tutlayt lamaԐna yettebedil unamek akken tella tefyirt.Md: Taggara (anamek is) = la fin / deg tefyirt ibedel unamek is yuɣal = conclusion. Awal aṛeṭṭal : d awal id terḍal tutlayt sɣur tayeḍ akken ad iԐemmer lexsas ni yellan deg umawal Deg uxxedim agi nteɣ naԐreḍ ad nekkes awalen iṛeṭṭalen yellan. Nufa-d d akken smarsen ugar n imarḍil n tefransist Md : ttribiziɣ reviser stressiɣ stresse idifinid définir llan daɣen awalen imarḍilen s taԐrabt Md : lqanun القانون Lluma الامة Lmawad المواد Nufa-d d akken awalen iṛeṭṭalen ɣer tefransist ugaren wid yellan ɣer taԐrabt. ɣer taggara, newwi-d awal ɣef urwas asnilsay nenna-d d akken d asuqqel n tefyar neɣ tenfaliyin akken lant deg tutlayt tanaṣlit ɣer tutlayt niḍen. Arwas n tenfalit :tasuqilt n wawal ɣer wawal akken tella tenfalit is utettebeddil ara. Arwas n usnamek: abeddel n unamek I wawal yesԐan yakan anamek deg tutlayt. Arwas n talɣa: d talɣa tuddist, sin wawalen neɣ ugar, ger-asen tanzeɣt “n” Deg aḥric wis kraḍ , di tazwara nekkes-d tanfaliyin n leḥdaqa id yettuɣalen di tedwilin idnewwi seg radyu n Tizi Wezzu. Amedya : Tanfalit n tazwara : Leqraya assa, yal ttlata si tlata ar rebɛa Mselxir akk fell-awen merra kunwi i ɣ-d isselen lawan-agi srid ɣef lemwaji n radyu Tizi Wezzu d tiԐad nniḍen ɣer tedwilt n leqraya assa ameslay ad yili ɣef leqdic n tdukliwin id yettilin deg swiren i tlata… Tanfalit n taggara: Tanemmirt, ɛṭikun ssaḥa, tanemmirt meqqren kunwi inebgawen n radyu n Tizi Wezzu deg uṭun-agi n tedwilt leqraya-assa, tanemmirt daɣen i umeddakel-nnaɣ Sliman Mecqan id isuffɣen ttiɛad agi tanemmirt daɣen tameqqrent i wid iɣ-id yefkan tamezzuɣt, arr ttiԐad ttlata id itteddun ma yrad rebbi, ǧǧiɣ-awen lisser lewqat lɛali id yegran deg ahil n Radyu Tizi Wezzu. Sakin, naxdem tasleḍt n tedwilin, nezwar s tfelwit n ufmiḍi iwakken ad naf acḥal n wawalen ireṭṭalen d wawalen imaynuten i smersen ineɣmasen. Ad tbaɛ twinest i yal tadwilt. Daɣen naɛreḍ ad d-nefk asumer i kra yaḥricen seg yal tadwilt anda llan wawalen ireṭṭalen, ama d wid n taɛrabt ama d wid n tefransist. Naɛreḍ ad nefk agdazal-nsen s teqbaylit, ihi uɣalen yaḥricen-agi s tutlayt nnaɣ kan, anect-aki iwakken ansaḥbiber ɣef tutlayt nnaɣ ur tettruḥu ara. Amedya : «…dès fois quelques parents nheddar-asen af les problèmes aki id-nettmagar daxel n les établissements akked warraw-nsen… » ► Tikwal kra n yimawlan nheddar-asen af wuguren aki id-nettmagar daxel n yiɣerbazen akked warraw-nsen… «…la période agi les examens, imawlan akk asɣarayen deg uxxam… » ► Tallit-agi n ikayaden, imawlan akk asɣarayen deg uxxam… «…donc les actes aki arr tura seḥḥan usɛin ara ḥetta d aɣbel irkelli, imerra il y a pas de problème c’est juste que on a avancé tura lqanun yecreḍ bessif akk ayen ara at-xedmeḍ yeɛnan akal… » ► Ihi arraten-aki arr tura seḥḥan ur sɛin ara ula d aɣbel irkelli, imerra ulac ugur nedda kan arr sdat tura aṣaḍuf yecreḍ bessif akk ayen ara at-xedmeḍ yeɛnan akal… Arr taggara nefka-d asegzawal d amecṭuḥ. Agemmuḍ n ukatay-agi : Tasniremt n tɣamsa, d tin yellan yakan maci d tatrart. Tsnulfawalt i d-yettuɣalen s waṭas di tedwilin n radyu d tasnufawalt n talɣa. Awalen ireṭṭalen, nufaten-id s waṭas deg ugbur nnaɣ. Asaxdem n wawalen-aki ireṭṭalen yekka-d seg lexsas n umawal n tutlayt taqbaylit, d ayen iɣ-yeooan nettarḍal-d awalen seg tutlayin nniḍen am Tefransist d taɛrabt iwakken ad yili yinaw yettwafham.

Description

174 p. ; 30 cm. (+ CD-Rom)

Keywords

Analyse lexical, Analyse statistique, Le vocabulaire, L'émissions radiophonique, La radio, Tizi-Ouzou

Citation

Etude linguistique Amazigh