Taynirawt n taddart n Icerqiyen, n tγiwant n MԐatqa
Loading...
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Université Mouloud Mammeri Tizi-Ouzou
Abstract
Taddart n Yicerqiyen tezga-d deg tɣiwant n Mɛatqa, agezdu n Tizi-Wezzu, ad naf
seddis n yiḥricen deg tezrawt-a, dɣa aḥric amezwaru: d aḥric n tesnarrayt anda id nefka tikti
ɣef usentel id nefren ad neg fell-as tazrawt “ taynirawt n taddart n Icerqiyen”, nefka-d
timental id-aɣ yeǧǧan ad nefren asentel-nnteɣ, nsegza-d abrid i neḍfer i wakken ad nesbedd
tazrawt-nnteɣ s ttawillat n unadi d wallalen d tarrayin n unadi deg uḥric-a id nesbadu
timiḍranin, nefka-d tamukris-nnteɣ, d wamek id tella d tasasent n wennar, nenna-d uguren idaɣ-
d immugren deg unnar deg ugemmer n yisallen, aḥric wis sin: d tarakalt n taddart n
Yicerqiyen, nefka-d tuddar id-as-d-yezzin i taddart n Yicerqiyen, nefka-d azwil n yimezdaɣ n
taddart, aneẓwi-ines, leṣnaf n wakal ara d naf deg-s, nefka-d ismawen n idurar id-as-d-yezzin,
ismawen n leɛwanser d yiɣezran ara d-naf deg taddart n Yicerqiyen, d lesnaf n yimɣan yellan
di taddart-a, aḥric wis kraḍ: d aḥric imetti d umezruy, deg uḥric-a ngelm-d amkan n tmezduɣt
n imezdaɣ n taddart n Icerqiyen (axxam aqbur, axxam atrar), imukan anda ttemlilin imezdaɣ n
taddart (tajmaɛt, lǧameɛ,izenqan, iberdan, aɣerbaz, annar n tiɣilt, taqubett...), syin akkin d
aḥric n umezruy anda id nemmeslay ɣef uzaṛ n wawal Icerqiyen, taddart n Icerqiyen deg tallit
n tegrawla (1954-1962), yella-d wawal ɣef ukkuẓ n yiderma n taddart, syin d awal ɣef tedyant
yeḍran deg taddart n Yicerqiyen, d tedyant yeḍran deg taddart n Yiɛellalen, nbeder-d ismawen
n kra n Yimjuhad n taddart, kra n imsebblen, d yismawen n yimjuhad i mazal ddren mi teffeɣ
Fransa n taddart n Icerqiyen, ɣer taggara newwi-d asefru id ttawint tlawin di tallit-nni n ttraḍ,
aḥric wis ukkuẓ:d aḥric newwi-d ɣef tesqamut n taddart n Icerqiyen d iɛeggalen n tesqamut n
taddart-a yettwatkelfen ɣef tezdeg d usizdeg n twennaḍt, syin d awal ɣef twennaḍt di taddart n
Icerqiyen, syin akkin d awal ɣef temsizelt n tezdeg deg tezrugt-is tis 07 id yellan deg lwilaya
n Tizi-Wezzu deg useggas n 2019, syin d awal ɣef ccbaḥa n yizenqan n taddart, d wamek id
yella usfuggel n warraz n tezdeg deg taddart n Yicerqiyen, d yisenfaren id tt-heggi taddart-a
ɣer sdat( am unnar n waddal), aḥric wis semmus: d aḥric adamsan n taddart n Icerqiyen, anda
id nemmeslay ɣef tfellaḥt n taddart d leṣnaf n tebḥirin (tibḥirin n waman,tibḥirin tibeɛliyin),
nemmeslay-d ɣef lɣella id ttawin imezdaɣ n taddart n Icerqiyen s lxeḍra d lfakya, leṣnaf n
yisekla yellan di taddart ad naf azemmur, lexrif, abelluḍ, nemmeslay-d ɣef urmud n ttrebga n
lmal di taddart n Icerqiyen, ṣṣenɛa n wergaz d tin n tmeṭṭut am( azeṭṭa, aḥeffef, lexyaḍa ɣer
tmeṭṭut, d wenǧar n wesɣar, lxedma d tarda n tkaryas, ɣer wergaz), nemmeslay-d ɣef uḥric n
tenzzut deg taddart-a yebnan ɣef tḥuna d ttawilat n usiweḍ), aḥric wis Ṣa (sebɛa) d aḥric n
yidles anda id nemmeslay ɣef wansayen iqburen id smektayen imezdaɣ n taddart n Icerqiyen
ar ass-a am anzaṛ, tasewwiqt n 27 deg wayyur n remḍan, laɛzim n Yennayer, tasaddatt n taddart n Yicerqiyen, d Taqubett n Si Muḥ Saɛid neɣ axxam n Si Muḥ d ameẓyan Ucrif,
nemmeslay-d ɣef laɛyud n ddin di taddart n Yicerqiyen am Lmulud, taɛcurt, lɛid ameqqran,
lɛid ameẓẓyan, d laɛyud tiɣelnawin am umenzu deg wenbir, nemmeslay-d ɣef umussu n
tdukkliwin di taddart n Icerqiyen am leqdic n tidukkla tadelsant : “Tafrara n Yicerqiyen”,
talilt, timliliyin n ddabex, tarbaɛt n Apkidu n Yicerqiyen, nemmeslay-d ɣef iɛeggalen n tdukla
tadelsant “Tamuɣli” deg useggas n 1991, nemmeslay-d ɣef tsekla di taddart n Yicerqiyen,
ama d tasekla timawit, am yinzan, timseɛreqt, d tmedyazt taqburt, ama d tasekla tirawit,
tmedyazt n wass-a di taddart n Yicerqiyen, Muḥ Seddar.
Taddart n Yicerqiyen nezmer ad nini d akken temgarad ɣef tudrin nniḍen n tmurt n
leqbayel di ccbaḥa n twennaḍt, tezdeg, n taddart id yellan d tawtilt n tdukli d tegmat n
imezdaɣ n taddart-a n Yicerqiyen.
Tazrawt-nnteɣ tuweḍ-d ɣer taggara, isallen ɣef taddart-agi drus, aladɣa deg uḥric n
umezruy, imi ulac win ixedmen tazrawt fell-as, ayen id negemmer d ayen yellan d imawi,
nessaram d leqdic ara yemhazen s tezrawin d unadi s telqay ɣef taddart-agi deg yimal.
Description
52 p.: ill. en coul.; 30 cm. (+ CD-Rom)
Keywords
Citation
Tussna n talsa