talɣa taḥerfit akked talɣa taswaɣ n wurmir ussid n umyag n teqbaylit
Loading...
Date
2024
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Université Mouloud Mammeri Tizi-Ouzou
Abstract
Tazrawt-a nexdem-itt deg taɣult n tesnilest, asentel-ines yewwi-d ɣef talɣa taswaɣt n wurmir ussid. Nessexdem ammud;J.M, DALLET ilmend n temslayt n At Menggellat Taqbaylit-Tafransist 1982.
Di taggara tezrawt-agi newweḍ ɣer yiswi-nteɣ dɣa d tiririt ɣef tmukrist i d-nefka deg tazwara, nufa-d d akken turdiwin i d-nefka ṣṣeḥan-t.
Akatay-a d win i ibeden ɣef sin n yeḥricen, aḥric amezwaru d aḥric n teẓri, ma d aḥric wis sin d aḥric n tesleḍt.
Aḥric amezwaru, nefka-d ak tibadutin ɣef wayen i-ccudden anagraw n umyag akked d usentel- nteɣ. Nufa-d d akken amyag ifetti ilmend n wudem d tmeẓra, d netta i- d ul n tefyirt yemmal-d tigawt :(ečč, eddu) neɣ taɣara: (iɣzif, imlul). Amyag mi ara yefti yesɛa sin n yimuren amatar udmawan akked d ufeggag.
Ma yella d timeẓra-ines mmalen-t-d melmi teḍra tigawt, deg-s snat n talɣiwin ; talɣa tummidt akked tarummid. Tummidt (ummid) tigawt-is dayen tɛedda teḍra, tebḍa ɣef yizri ilaway d yizri ibaway. Ma d tarummidt (arummid) tigawt-is ur tɛeddi ara, deg-s urmir d wurmir ussid, urmir yesɛa ; urmir s “ad” d urmir aḥerfi.
Nemmeslay-d daɣen ɣef talɣiwin tirudmawanin nufa-d belli yesɛa amaɣun d win ur ifetti ara ilmend n tewsit neɣ amḍan, yettbeddil kan ilmend n temẓra, ɣur-s snat n talɣiwin ; tilawt,tibawt Ma d anaḍ yemmal-d asenddeh.
Deg uḥric wis sin nezrew talɣa taḥerfit akked talɣa taswaɣt n wurmir ussid i yemyagen nessxdem ammud n J .M , DALLET i yexdem di temnaḍt n At Menggellet (1982) nekkes-d imyagen yellan d iḥerfiyen nufa-d imyagen-agi maci kan yiwen usalaeɣ isɛan, aṭas n yisalaɣen i d-yefɣen ,imyagen yesɛan yiwet n tergalt nufa-d yesɛa (07) yisalaɣen, isalaɣen-agi “ar1” “ar1u” “ir1i ur qbilen ara talɣa taswaɣt . Imyagen yesɛan snat n tergalin nufa-d (15) n yisalaɣen, isalaɣen-agi “urur2u” “rR2” ur qbilen ara talɣa taswaɣt n wurmir ussid, imyagen yesɛan kraḍ n tergalin nufa-d yesɛa (13) n yisalaɣen ,isalaɣen-agi “urrar3” “rurr3” “rirr3” “rarr3” “rRr3” ur qbilen ara talɣa taswaɣt n wurmir ussid. Nufa-d d akken yella umgired ger umyag aḥerfi d umyag asuddim.Tella-d tmerniwt n “s” di tazwara akked “ay” di taggara. Akked d ubeddel n teɣra “i” yettuɣal “a” Nerra tamawt belli tussda yettilin deg umyag n tettruḥu mi ara tuɣal ɣer wurmir ussid . MD: qqar→ seɣ1ar2ay. Maca nufa-d tuget n yemyagen ttalɣen s umur ameqqran s tmerna n uzwir “s” aswaɣ. Ɣer taggara, nessaram leqdic-a ad yili d amaynut i tutlayt n Tmaziɣt ladɣa deg tesnilest, ad d-nini d akken neɛreḍ akk s wayen i wumi nezmer akken ad naweḍ ɣer yiswi- nteɣ. Nessaram ad nili nefka-yas azal i leqdic-a, wa ad d-nulfu-n leqdicat s ya d asawen
Description
106p.; 30cm.(+CD-Rom)
Keywords
Citation
Tasnilest d Tesnalmudt